Eligiusz Kozłowski

1924–1987

Urodził się 29 listopada 1924 r. w Tarnopolu jako syn Zygmunta, oficera WP, i Jadwigi z Bolkotów, śpiewaczki. Osierocony, wychowywał się we Lwowie. Tam w czasie II wojny światowej działał w polskim ruchu oporu. W 1945 r. przeniósł się do Krakowa, gdzie zdał maturę w Liceum im. Sobieskiego i rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim na Wydziale Humanistycznym i Wydziale Prawa. Oba kierunki studiów ukończył w 1952 r. W tym samym roku otrzymał stopień doktora za biografię gen. Józefa Bema, wydaną w 1958 r.

Ze względu na trudności w uzyskaniu zatrudnienia w jakiejkolwiek placówce naukowej rozpoczął pracę zawodową w „RSW Prasa” jako pracownik fizyczny, następnie zecer, a w PWN jako korektor. Dopiero w październiku 1950 r. uzyskał zatrudnienie w Zakładzie Dokumentacji Instytutu Historii PAN w Krakowie. Początkowo pracował w Pracowni Bibliografii, a następnie, do 1976 r., kiedy odszedł z IH PAN, w redakcji Polskiego Słownika Biograficznego.

W 1974 r. habilitował się na Uniwersytecie Jagiellońskim. Przedmiotem dysertacji była biografia gen. Józefa Hauke-Bosaka, oparta m.in. na nieznanym uprzednio archiwum rodziny Hauke w Genewie.

Od 1976 r. był zatrudniony w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Kielcach. W 1985 r. uzyskał tam tytuł profesora nadzwyczajnego.

Działał w Komitecie Redakcyjnym „Arsenału”.

Prowadził działalność naukową w dziedzinie historii Polski XIX w., a także historiografii walk narodowowyzwoleńczych i wojskowości polskiej. Był autorem ponad 200 pozycji bibliograficznych, w tym m.in. monografii naukowych, Bibliografii powstania styczniowego, wydawnictw źródłowych, książek popularnonaukowych, licznych rozpraw, artykułów, artykułów recenzyjnych i recenzji oraz około 120 biogramów opublikowanych w PSB, dotyczących postaci związanych z historią XIX w., zwłaszcza powstania styczniowego. Do najważniejszych dzieł Eligiusza Kozłowskiego należą m.in.: Legion Polski na Węgrzech 1848–1849 (MON 1983), rekonstruująca dzieje Legionu na tle politycznym i militarnym, poświęcona także generałowi Henrykowi Dembińskiemu oraz dowódcy Legionu – Józefowi Wysockiemu, Historia oręża polskiego 1795–1939 (MON 1984), w którym opracował okres od Legionów Polskich do udziału Polaków w Komunie Paryskiej 1871 r., Wyprawy wojenne z Krakowa w 1863 r., jako przyczynek do badań nad udziałem Krakowa i Galicji w powstaniu 1863 r. Był również wydawcą licznych pamiętników.

Pośmiertnie otrzymał Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.

Zmarł 14 lutego 1987 r. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym w Krakowie.

 

Więcej we wspomnieniu Mariana Zgórniaka, opublikowanym w „Kwartalniku Historycznym” 94, z. 4, 1987, s. 241–244. Tekst jest dostępny on-line w Repozytorium Cyfrowym Instytutów Naukowych (RCIN) pod linkiem: http://rcin.org.pl/publication/26861.