Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Wydział Humanistyczny
Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych
Zakład Historii Sztuki i Kultury

oraz

Ośrodek Historii Kultury Materialnej Średniowiecza i Czasów Nowożytnych
Instytutu Archeologii i Etnologii
Polskiej Akademii Nauk w Warszawie

 Z  A  P  R  A  S  Z  A  J Ą

do udziału w Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej

CYWILIZACJA PROWINCJI RZECZYPOSPOLITEJ SZLACHECKIEJ

CYKL III:

D  O  M    P  A  Ń  S  K  I

organizowanej 22–23 listopada 2018 roku w Bydgoszczy

Pierwsza Rzeczypospolita to trwały i w istocie bezkresny obszar badawczy. Przed kilkunastu laty w bydgoskim środowisku naukowym pojawiła się propozycja by uczynić przedmiotem debaty cywilizację prowincji dawnej Polski. Wszak I Rzeczypospolita w znacznej części swych dziejów była federacją regionów i społeczności lokalnych niezliczonych sąsiedztw, „małych ojczyzn” wyznaczanych granicami rodowych posiadłości, w których swoistymi stolicami (centrami) były dwory, „domy pańskie”. To w orbicie ich oddziaływania pozostawały zarówno typowe dla wsi i miasteczek struktury codzienności jak też silnie uzależnione od szlacheckich „familii” świątynie (domy Boże).

Wymianę racji o kulturze prowincji zainaugurowała ogólnopolska konferencja: Cywilizacja prowincji Rzeczypospolitej szlacheckiej, zorganizowana w 2004 r. przez Instytut Historii ówczesnej Akademii Bydgoskiej (poprzedniczki Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego). W 2013 r. Katedra Historii Kultury Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego była gospodarzem kolejnej konferencji na temat cywilizacji prowincji Rzeczypospolitej, tym razem sprofilowanej na problematykę kultury i sztuki sepulkralnej oraz ceremonii funeralnej. Każda z tych debat zaowocowała pokonferencyjnym tomem, wydanym przez Wydawnictwo Naukowe UKW. W roku 2004 ukazała się: Cywilizacja prowincji Rzeczypospolitej szlacheckiej, a w roku 2014: Cywilizacja prowincji Rzeczypospolitej szlacheckiej. Cykl II: Nie wszystek umrę. Pamięć o zmarłych w kulturze staropolskiej. Obie książki zyskały duże uznanie środowiska naukowego.

Planowany na jesień tego roku cykl III „Cywilizacji prowincji”,  koncentruje uwagę na zagadnieniach kulturowych związanych z pojęciem „domu pańskiego”. Ten znaczeniowo pojemny termin mieści w sobie tyleż posiadłość szlachecką, co „dom boży” ufundowany z benefaktorskiego obowiązku i ku chwale „familii”. Widziane z badawczej retrospektywy założenie dworskie bądź budowla sakralna (kościół, rodowa kaplica czy mauzoleum) implikuje określone problemy funkcjonalnego i artystyczno-reprezentacyjnego wymiaru architektury, kwestie związane z kulturą materialną życiowej codzienności, okazjonalnym zwyczajem i obrzędowym ceremoniałem. Przywołuje również wiele spraw szczegółowych, jak choćby: zagadnienie wyżywienia, używek, mody i ubioru, higieny, zainteresowań kolekcjonerskich, bibliofilskich pasji, zasobów bibliotecznych, przejawów indywidualnej bądź zbiorowej dewocji, czy wreszcie rozwoju szczególnych form kultu. W tak szerokim rozumieniu temat „domu pańskiego” z pewnością wniesie do dotychczasowego obrazu szlacheckiego świata wiele nowych akcentów.

Do wszechstronnej analizy problemów zawartych w pojęciu „dom pański” zapraszamy badaczy różnych dyscyplin i specjalności: historyków, historyków sztuki, kulturoznawców, literaturoznawców, muzealników, antropologów, etnologów czy archeologów.

Komitet Naukowy Konferencji tworzą: prof. dr hab. Andrzej Klonder, prof. PAN dr hab. Dariusz Główka, prof. UKW dr hab. Aleksander Jankowski, prof. UKW dr hab. Ryszard Nowicki i prof. UKW dr hab. Marek Zieliński.

Sekretarzami Konferencji są: dr Barbara Gawęcka (Zakład Historii Sztuki i Kultury UKW) oraz dr Anetta Głowacka-Penczyńska (Zakład Historii Nowożytnej UKW).

Propozycję referatu wraz z jednostronicowym streszczeniem i wypełnionym formularzem zgłoszeniowym (w załączeniu) prosimy przesłać do 15 maja 2018 r. na adres: cywilizacjaprowincji@wp.pl

Opłata konferencyjna wynosi 450 zł. Zgromadzone środki pokryją bezpośrednie koszty organizacyjne oraz przygotowanie materiałów do publikacji. Dojazd do Bydgoszczy i zakwaterowanie uczestnicy pokryją we własnym zakresie.